حاج آقای نقویان از شما بعید بود!
نقد درست باید در قالب درست عرضه شود
تشبیه رئیس جمهور به گاو، نقدهای دلسوزانه تان را تخطئه کرد
بسم الله الرّحمن الرّحیم
احسان رستگار، سرویس سیاسی سایت خبری-تحلیلی «نیمروز»:
اخیرا گوشه هایی از سخنرانی حجت الاسلام نقویان در نقد برخی رفتارهای دولت منتشر شده كه تحریریه نیمروز، علی رغم وارد بودن برخی نقدها، نسبت به طریقه بیان آنها توسط یك استاد اخلاق ایراداتی وارد می داند كه در پی می آید:
1- برای ما حسی بسیار سنگین و غریب است که بخواهیم استاد اخلاق و واعظی خوش نام را امر به معروف و نهی از منکر کنیم؛ ولی از آن جا که در دین مبین اسلام، این فریضه ی حیاتی، سن و سال و کسوت و شأنیت نمی شناسد، مجبوریم تا این جسارت را به خود داده و از شما انتقاد کنیم.
2- اعتقاد داریم که جناب عالی کما فی السابق به دلیل حس تکلیف و با حسن نیت، زبان به انتقاد از رئیس جمهور گوشیده اید که در اسلام هم نقد حاکم و اصلاح جامعه با امر به معروف و نهی از منکر، از اوجب واجبات و البته از امور خطیره است. امام علی (ع): من ترک انکار المنکر بقلبه ولسانه « ویده » فهومیّت بین الاحیاء. = آن که، نهی از منکر را با دل و زبان « و دست » خود ترک کند، مانند مرده ای بین زندگان است. معتقدیم شما نیز پیرو همین احساس تکلیف این گونه تند و بی مهابا به شخص دوم مملکت تاخته اید. ما نیز پیرو همین احسا تکلیف و وظیفه شناسی، شما را که از روحانیون مصلح می دانیم، نقد می کنیم.
3- حضرت عالی به عنوان آمر به معروف و ناهی از منکر، باید در نظر داشته باشید که در اسلام از شروط امر به معروف و نهی از منکر از طرفی قول سدید و استوار است و از دیگر سو، قول لین. خداوند در آیه ی 42 و 43 سوره ی طه می فرماید: اذْهَبَا إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّيِّنًا لَّعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَى = هر دو به سوى فرعون برويد ؛ زيرا او [در برابر خدا] سركشى كرده است. پس با گفتارى نرم به او بگوييد، اميد است كه هوشيار شود و [آيين حق را بپذيرد] يا بترسد [و از سركشى باز ايستد].
استاد اخلاق، حجت الاسلام حسین انصاریان، این آیه را این گونه تفسیر می کنند: از آيه شريفه به روشنى معلوم مىشود كه جاى قول ليّن به وقت برخورد با مردم طاغى و ياغى است كه شايد با وزش نسيم قول لين از طغيان و ياغيگرى آنان كاسته شود و به راه حق و حقيقت بازگردند كه اگر از ابتداى امر با خشونت با آنان برخورد شود، به طغيان آنان افزوده گردد و نتيجهاى از امر به معروف و نهى از منكر حاصل نشود.
در نظر داشته باشید که در این آیه، اشاره شده است به فرعون! آقای نقویان! خدا می فرماید که موسی با فرعون با قول لین سخن بگو و اندرز ده؛ آن وقت چگونه می توان با رئیس جمهور قانونی کشور این گونه سخن گفت؟
این که در کشور گرانی و نابسامانی بیداد می کند، جا به جایی مسئولان و عزل و نصب ها از جانب رئیس جمهور بعضاً اصلاً درست نیست، جوانان در امور ازدواج و اشتغال درگیر مشکلات عدیده ای هستند و وعده های دروغ و محقق نشده تا دلتان بخواهد قابل شمارش است، کاملاً واقعیت دارد و تا این جا حق باشماست، اما آیا این جواز توهین به هر شخصی است؟ درست است که رئیس جمهور باید آماده ی هر گونه نقدی باشد، ولی نسبت گاو دادن (ولو غیر مستقیم) به مسئولان و یا شخص رئیس جمهور، قانوناً جرم و اخلاقاً خطاست؛ نه چون آن ها مسئولند، اتفاقاً چون آن ها نیز مانند هر شهروندی، حقوق شهروندی دارند و بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران، هیچ کس ولو مجرم، مستحق هتک حرمت شدن و یا توهین شنیدن نیست. در نهج البلاغه هست که مسئولان و حاکمان اسلامی رواست که مردم آنان را مورد تندترین و سخت ترین انتقادات قرار دهند، ولی هیچ گاه گفته نشده که یک روحانی مانند شما که معلوم و الگوی اخلاقی جامعه محسوب می شود، مانند یک شخص عامی، چون از دست یک مسئول ولو خاطی، عصبانی است، او را به گاو تشبیه کند.
یک الگو نه تنها از جهت فهم، درایت و تیزبینی باید شاخص باشد، بلکه نحوه ی نقد و ایراد گیری اش نیز باید بی عیب و نقص باشد. اما این گونه که شما گفته اید، هیچ بعید نیست پامنبری هایی شما نیز فردا بدتر از این ها را که حتی شاید شرعاً روا باشد حد قذف بر آن جاری شود را، بر زبانشان جاری کنند. پس این عمل می تواند نوعی بدعت گذاری در نقادی بی ادبانه باشد.
4- شما در میان جوانان و اقشار مختلف جامعه محبوبید چون به انصاف، ادب، روشنگری و درایت شناخته می شود؛ مبادا خدای ناکرده با اتفاق این قسم اظهار نظرات، طرفداران شما نیز مانند برخی مداحان و سخنرانان که به دیگران توهین می کردند و جایگاه قدسی روحانیت را در حد یک عالم غیر عامل تنزل دادند، از اطرافتان پراکنده شوند. آن وقت است که دیگر باید گریست که اگر امثال شما بزرگواران قرار است الگو نباشید، پس چه بر سر مردم و روحانیت خواهد آمد؟
5- رسول خدا هم فرموده اند: با نرمي سخن گفتن ميمنت دارد و خشونت نُحوست. این خشونت که در کلام شما موج می زد، نحوستش این است که از این پس جایگاه شما در میان مردم ضعیف شود و یا مسئولان دیگر در صدد بر آیند تا همانند برخی دیگر، صدای بلندگویتان را کم تر کنند. این وظیفه ی شرعی شماست تا با اندازه نگه داشتن که همانا نکوست، جامعه را از موهبت سخنرانی ها و نقدهای سازنده تان محروم نکنید.
6- هر مصلحی اول باید صالح باشد تا بتواند مصلح باشد. در مصلح بودن شما شکی نیست، ولی در این که از جاده ی حق و انصاف خارج شده اید نیز تردیدی نیست. می توان تندترین نقدها را نثار هر کس کرد بدون این که توهینی به وی شود و بهانه ای به دست دشمنان داده شد جهت محکوم کردن دلسوزانی چون شما که مردم دل در گروی وعظ و منبرتان دارند.
7- در این بهبوهه ی بحران و نابسامانی ها که فرمودید، رهبری بارها فرموده اند که مراقب باشید جو کشور متشنج نشود. به نظر می رسد در چنین وضعیتی اگر در نقدها به همان حدی که نقد فرموده اید (جز قسمت گاو سخنانتان) بسنده کنید، هیچ ثلمه ای به منظور و مقصودتان وارد نشود. فقط شرعاً و قانوناً عملی انجام داده اید که دیگر نمی توان آن را محکوم کرد و ذیل این محکومیت، حتی همان حرف های حقی که گفته اید نیز پایمال شود.
این دو بیت را بارها از زبان دلنشین شما شنیده ام؛ جهت حسن ختام خدمتتان درس پس می دهم:
از خدا جوییم توفیق ادب بی ادب محروم شد از لطف رب
بی ادب تنها نه خود را داشت بد بلکه آتش در همه آفاق زد
برچسبها: حجت الاسلام نقویان, محمود احمدی نژاد, سایت خبری تحلیلی نیمروز